شیوه‌های مختلف این هنر که شائولین، تایچی و چی‌گنگ هستند دنبال‌کننده‌های زیادی در سرتاسر دنیا دارند. بعضی از افراد در دیگر کشورهای دنیا فکر میکنند تمام چینی‌ها استاد کونگ‌فو هستند، این درست نیست اما این میراث باستانی شیوه حضور خاص خود را دارد و تاثیر زیادی روی مردم گذاشته است.
اگرچه کونگ‌فو یک شیوه رزم است، اما نماینده آرامش و صلح است و نه جدیت و خشونت. این ارزش بزرگ این هنر است که نسل به نسل بر سینه‌ها حمل شده. با استفاده از یک سری حرکات، شیوه‌های مشت زنی، مهارت‌های استفاده از اسلحه، و یک سری حرکات خاص رزمی، کونگ‌فو همیشه ماهیت اصلی خود یعنی دفاع شخصی را حفظ کرده‌است. اگرچه ارزش بدنسازی و تناسب اندام در این هنر همواره مورد تجدید بوده‌است.
تاریخچه
برای زنده‌ماندن در یک محیط بسیار خطرناک و کشنده، اجداد چینی‌ها همواره حرکات و یا اسلحه‌ای برای دفاع از خود شامل پریدن، غلتیدن و ضربه زدن را توسعه داده‌اند. اگرچه آن‌ها میدانستند که با اسلحه‌ی چوبی و سنگی مختلف چگونه بجنگند اما مبارزه با دست خالی و مشت نیز همیشه مورد نیاز بوده‌است. هنرهای رزمی‌ای که ما امروزه به عنوان کونگ‌فو میشناسیم از دوران امپراتوری‌های شانگ و جو ریشه میگیرد. در امپراتوری‌های بعدی یعنی چین و هان، کشتی، نیزه‌اندازی و شمشیر‌زنی بسیار پیرفت کردند و در میان مردم و نیرو‌های رزمی محبوب شدند. در امپراتوری بعدی یعنی سونگ، مدارس رزمی مختلف، شیوه‌های مشت‌زنی، سری حرکات و توانایی‌های حمل اسلحه مختلف شکوفا شدند.
گروهبندی
کونگ‌فو بعد از پیشرفت‌های زیادی که طی قرنها در چین داشته،به یک سیستم بزرگ که شامل بخش‌ها و مکتب‌های مختلف است تبدیل شده. طبق مدارک ثبت شده، بیش از 300 شیوه‌های مشت‌زنی در سرتاسر چین وجود دارد. این شیوه‌ها در بخش‌های شمالی و جنوبی کاملا متفاوت هستند، بنابراین گروهبندی کامل آن بسیار سخت و حتی نشدنی است.
بعضی از مکتب‌ها بر اساس محل‌های جغرافیایی گروهبندی شده‌اند، مانند مشت جنوبی که در چین جنوبی متداول است و مکتب شائولین که مرکز آن معبد شائولین در استان هئا نان است. بعضی از سبک‌ها با احترام به مخترع و استاد آن نام‌گذاری شده‌اند، مانند سبک چن تایچی یا سبک یانگ تایچی. بعضی از سبک‌ها بر اساس روش آموزششان شناخته میشوند، مانند هنر بوکس درونی(Neijiaquan) که بر اداره کردن دایره درون و تنفس تمرکز میکند و هنر بوکس برونی(Waijiaquan) که بر ورزیدن عضلات و اعضای خارجی تمرکز میکند.
بزرگ‌ترین و پرنفوذ‌ترین سبک‌ها و مکتب‌های کونگ‌فو 8 موردی است که در ادامه معرفی میکنیم:
1. شائولین: در معبد شائولین در استان هئا نان به وجود آمد و به عنوان سبک ابتدائی کونگ‌فئ در چین شناخته میشود و در سرتاسر دنیا رواج یافته. هر دو تمرینات فیزیکی و ذهنی این سبک بر اساس آموخته‌های بودا پایه‌گذاری شده‌است.مشت‌زنی شائولین، مشت جنوبی(Nanquan)، لگد شمالی(Beitui)و وینگ چون نماینده‌های این مکتب هستند.
2. هنرهای رزمی ئو دانگ: این مکتب تقریبا به اندازه شائولین معروف و محبوب است. این سبک تحت فلسفه و تئوری‌های دائو(دائوئیسم، تائوئیسم) پیشرفت یافته و مرکز آن کوه ئو دانگ در استان هوبِی است. تایچی(Tai ji quan, Tai chi chuan)، بوکس مفهومی(Xingyiquan) و 8 نگاره دست از سبک‌های اساسی این مکتب هستند.
3. هنرهای رزمی ائا مِی: این سبک که مرکز آن کوه ائا مِی در استان سی چوان است، مزیت‌های مکاتب شائولین و ئودانگ را ترکیب کرده. خیلی از شعبات فرعی کونگ‌فو مانند چینگ چنگ، تیه فو، چینگ نیو، دیان ئی و هوانگ لی تحت تاثیر این مکتب به وجود آمده‌اند.
4. تایچی(Tai ji quan, Tai chi chuan): این سبک یک سبک نسبتا آرام و ظریف است که از ترکیب تائوئیسم، آموزه‌های محلی، طب سنتی و تمرینات بدنی به وجود آمده‌است. ماهیت تایچی در اصل حمله به وسیله جمع‌آوری نیرو، پیروزی بر سختی به وسیله نرمی و پیروزی بر کنش با سکون است.
5. بوکس مفهومی(Xingyiquan): این سبک نماینده هنر بوکس درونی است که با مشت‌های مستقیم و حمله‌های سریع که برای مبارزه برابر دشمن مناسب هستند منش‌نمائی شده‌است. روال مشت‌زنی این سبک شامل بوکس 8 عنصر و بوکس 12 حیوان و غیره است.
6. 8 نگاره دست: به وسیله استاد دونگ های چوان به وجود آمده و شامل تغییرات ممتد در حالت دست است. از این مکتب نیز شعبات فرعی زیادی نشئت گرفته‌اند.
7. مشت جنوبی(Nanquan): این کتب سنتی بیش از 400 سال در جنوب چین حاکم است. مرکز آن استان‌های گوانگ دونگ و فو جیان هستند و شامل حرکات سریع و کوتاه، توانایی‌های مختلف، قدم‌های استوار و حمله‌های نیرومند است. یکی از اساتید به‌نام این مکتب استاد وونگ فِی هونگ است.
8. چی کونگ(Qigong, Qikong, Chikong, Chigong): چی کونگ نه تنها یک مکتب هنرهای رزمی است بلکه یک روش تمرین ذهن و بدن است که برای سلامت بدن، تنفس و بدنسازی بسیار مفید است. اساسا دو نوع عمده از چی کونگ وجود دارد که آن‌ها چی‌کونگ دینامیک که با حرکات خاص بدنی انجام میشود و چی کونگ استاتیک که با تنظیم تنفس و ذهن انجام میشود، هستند.
یادگیری کونگ‌فو
در سال‌های اخیر یادگیری کونگ‌فو در بین ملیت‌‌‌ها و سنین مختلف بیشتر و بیشتر میشود، به همین دلیل باشگاه‌ها و مراکز آموزش جدید زیادی تاسیس شده‌اند. یک عزم جزم پیش‌نیاز یادگیری این هنر است. برای یادگیری نظام‌مند باید یک استاد را دنبال کنید یا در یک مدرسه کونگ‌فو ثبت نام کنید. توانایی‌های پایه‌ی پاها، مچ و شانه‌ها باید هرروز تمرین شوند. با یادگیری دقیق و خوب اصول پایه میتوانید روال‌ها، سبک‌ها ، مکتب‌ها و اسلحه خاصی را در ادامه دنبال کنید تا توانائی‌های مبارزه خود را افزایش دهید.
اساتید مشهور کونگ‌فو
بروس لی: (1973 – 1940) مخترع جیت کوان دو و یکی از اساتید بزرگ کونگ‌فو که دهه 1970 به یک چهره مشهور سینما نیز تبدیل شد و کونگ‌فو را به دنیا معرفی کرد.
مرد ایپ: (1972 – 1893) او کسی بود که در راه پیشرفت سبک وینگ چون فداکاری‌های زیادی انجام داد. ایپ شاگردان زیادی داشت که بعد‌ها سبک‌های خاص خود را گسترش دادند، مانند بروس لی.
هوا یوان جیا: (1910 – 1868) او یکی از موسسان مدرسه کونگ‌فو چین وو است که به دلیل شکست بسیاری از رقیبان خارجی خوب بسیار مشهور است.
وونگ فِی هونگ: (1924 – 1847) او استاد مشت‌زنی هونگ گار، که یکی از سبک‌های مکتب مشت جنوبی بود.
جانگ سَن فِنگ: (1458 – 1247) او یکی از اساتید افسانه‌ای هنرهای رزمی است که از اجداد مکتب وو دانگ است.
جذابیت‌های مربوط به کونگ‌فو در چین
معبد شائولین، استان هئا نان: زادگاه مکتب شائولین که در حال حاضر معبدی درخشان است که بسیاری از توریست‌ها و مریدان بودائی را به خود جذب میکند.
کوه ائا مِی، استان سی چوان: زادگاه مکتب ائا مِی.
کوه وو دانگ، استان هو بِی: زادگاه مکتب وو دانگ
موزه هنرهای رزمی چین، شانگهای
محل‌هایی در پکن که میتوانید نمایش‌های کونگ‌فو را تماشا کنید
تئاتر قرمز پکن: نمایش معروف این تئاتر درباره بزرگ شدن یک راهب است که تماشای آن خالی از لطف نیست.
کودکان کونگ‌فو
چایخانه لاو شئا: علاوه بر اپرا، آکروبات‌بازی، موسیقی مردمی و مراسم چای در این مکان، میتوانید نمایش‌های کونگ‌فو را نیز تماشا کنید.
فیلم‌های مربوط به کونگ‌فو
از دهه 70 میلادی، فیلم‌های مربوط به کونگ‌فو روز به روز محبوب‌تر شدند. مردم میتوانند از جذابیت‌های هنرهای رزمی چین در فیلم‌هایی چون مشت‌های درنده()، راه اژدها()، معبد شائولین()، مردی بنام ایپ()، ببرخیزان، اژدهای پنهان()، قهرمان() و بسیاری دیگر از فیلم‌ها شگفت‌زده شوند. ستاره‌های سینمایی مشهور مانند بروس لی(سلطان هنرهای رزمی) جت لی و جکی جان نیز با قابلیت‌های منحصر به فرد خود و نمایش‌های بسیار زیبا در فیلم‌های مختلف، هنرهای رزمی چین را هرچه بیشتر به دنیا معرفی کردند و احترام خاصی برای این هنر‌ها از سرتاسر دنیا جذب کرده‌اند.